Il gnerv vital d'ina regiun: il tunnel da l'Alvra

Il gnerv vital d'ina regiun: il tunnel da l'Alvra -

Ina capodovra dals inschigners per l'eternitad: la construcziun dal tunnel da viafier avant passa 110 onns è stada ina gronda sfida tant per l'uman sco era per la tecnica. Il temp ha dentant laschà enavos fastizs en il tunnel da l'Alvra.

La Viafier retica ha construì tranter il 1898 ed il 1904 la lingia da l'Alvra cun l'element central, il tunnel da l'Alvra, sco colliaziun impurtanta en l'Engiadin'Ota. Il tunnel è daventà uschia in factur essenzial per il svilup da l'Engiadina – oriundamain ina regiun da tempra rurala – a la destinaziun turistica moderna cun renum mundial e vala anc oz sco il gnerv vital da l'Engiadin'Ota.

En sulettamain tschintg onns han 1316 umens construì il tunnel da 5 856 meters lunghezza tras il massiv da l'Alvra. Nundumbraivels dad els èn vegnids blessads, 21 han schizunt pers lur vita. La dira nusch è stada surtut la perfuraziun da l'imposanta furmaziun da crap da corniola. Var in onn è passà fin che questa zona da disturbi è stada dumagnada. Il 1. da fanadur 1903 è il tunnel stà pront per il manaschi da viafier.

Il massiv da l'Alvra para d'esser creà per l'eternitad. Ma la cuntrada muntagnarda sa mida. Il glatsch, l'aua ed il crap che s'empluna passa 1000 meters sur il tunnel han indeblì marcantamain la substanza architectonica dapi l'avertura dal tunnel e chaschunà donns massivs. Adina puspè èsi stà necessari da far lavurs da mantegniment: metter conducts da drenascha, injectar betun per segirar l'arvieut. Malgrà tut questas mesiras ha il tunnel da l'Alvra ussa plaunsieu cuntanschì la fin da sia vita. Il temp è madir per il nov tunnel da l'Alvra.

Ina capodovra da la tecnica viafierila: il Patrimoni mundial da l'UNESCO Viafier retica

Ina capodovra da la tecnica viafierila: il Patrimoni mundial da l'UNESCO Viafier retica

La Viafier retica ed il Grond Mir chinais sin il medem stgalim: il 2008 è il traject da viafier tranter Tusaun e Tirano vegnì undrà cun il predicat Patrimoni mundial da l'UNESCO. Ina distincziun che onurescha ed oblighescha a medem temp.

Fascinescha dapi il 1889: la Viafier retica

Fascinescha dapi il 1889: la Viafier retica

Dapi il 1889 fa la Viafier retica part dal Grischun. Dapi quel onn na pon ins betg pli imaginar ina da las pli bellas cuntradas da la Svizra senza questa viafier da renum mundial. Integrada armonicamain en la natira selvadia, collia ella ils pli bels lieus dal territori alpin cun lingias da viafier impressiunantas e fascinescha, grazia a sias numerusas fassettas, sco strusch in'autra viafier.