Per amur da l'ambient, da nossas ragischs e da noss uffants

La Viafier retica dat gronda paisa a la protecziun da plantas e d'animals en il conturn dal manaschi da construcziun. En collavuraziun cun experts da differentas disciplinas da l'ambient ha ella elavurà in rapport ecologic ch'è vegnì examinà da l'Uffizi per l'ambient dal Grischun e da l'Uffizi federal d'ambient. Il rapport definescha las finamiras e fixescha a medem temp las mesiras ch'èn necessarias per cuntanscher quellas. La finamira principala è da mantegnair il spazi da viver alpin per numerusas plantas ed animals indigens, malgrà las intervenziuns en la cuntrada.

La Viafier retica procura per ina bun'aria:

• I vegnan utilisads isegls da lavur che chaschunan paucas emissiuns, per exempel tals cun motors electrics.  

• Tut las maschinas ed ils apparats da diesel utilisads per las lavurs sut terra ed or en il liber (danor ils apparats pitschens) èn equipads cun filters da particlas.  

• Per ils indrizs e process che chaschunan pulvra ed erosol vegnan tschernidas proceduras che fan pauca pulvra, indrizs da spulvrar e/u cuvridas.

• Las pistas da transport e las plazzas da transtgargiada vegnan catramadas u umifitgadas regularmain per evitar grondas immissiuns da pulvra.

La Viafier retica minimescha la canera:

• Ils implants staziunars vegnan mess en funcziun tant sco pussaivel cun electricitad ed equipads cun indrizs da protecziun cunter la canera.

• Ils collavuraturs sin il plazzal vegnan scolads davart las funtaunas, la derasaziun, l'effect e la reducziun da la canera.

• Lavurs che chaschunan grondas caneras durant il di vegnan fatgas mo ils lavurdis durant ils temps da manaschi normals.

• Viadis da transport tras zonas d'abitar vegnan evitads tant sco pussaivel.

La Viafier retica reducescha las vibraziuns:

• Las maschinas modernas utilisadas correspundan al pli nov stadi tecnic e chaschunan las pli paucas vibraziuns pussaivlas.

• Il stadi dals edifizis periclitads u gia donnegiads è vegnì eruì ordavant e vegn surveglià.

La Viafier retica protegia il terren:

• En cunvegna cun ils proprietaris da terren u ils cultivaturs da terren e cun ils pedologs vegnan fixadas finamiras da recultivaziun detagliadas per las surfatschas duvradas temporarmain.  

• Ils impressaris vegnan survegliads durant l'entir temp da construcziun e da recultivaziun da persunas incumbensadas per ils fatgs ambientals.

• Per pudair decider davart l'utilisaziun u la dismessa dal terren contaminà, han ins fatg analisas detagliadas da las substanzas nuschaivlas en las zonas damanaivel dals binaris.

La Viafier retica dismetta a moda professiunala:

• Il material da stgavament dal tunnel vegn reutilisà tant sco pussaivel.

• Las parts dal stgavament che n'èn betg reutilisablas e la lozza vegnan analisadas regularmain per determinar la classificaziun da contaminaziun ed uschia pudair deponer u dismetter ellas a moda correcta.

• Sin il plazzal vegnan ils ruments separads a moda professiunala (concept da pliras tramosas).

La Viafier retica transporta a moda ecologica:

• Ils transports vegnan fatgs tant sco pussaivel cun la viafier.

• Las distanzas da transport vegnan tegnidas uschè curtas sco pussaivel.  

• Il material da stgavament betg reutilisabel vegn transportà sin ina tschinta da transport da Preda fin a la deponia Las Piazzettas.

La Viafier retica protegia las auas:

• Durant l'entir temp da construcziun vegnan las auas en il conturn survegliadas sistematicamain.

• Conducts collectivs e batschigls da tschiffada eviteschan che l'aua tschuffa sfundra en il terren. L'aua persa tschuffa dal tunnel, dals implants da preparaziun e da las plazzas d'installaziun vegn tractada en pliras fasas e preparada avant ch'ella vegn manada en las auas.  

• L'aua da lavar che vegn duvrada per nettegiar ils implants e las plazzas d'installaziun vegn tant sco pussaivel reutilisada.

• L'afflussiun d'aua da tunnel en la furmaziun geologica da Raibl vegn reducida ad in minimum.

La Viafier retica ha quità dal guaud:

• Ils areals emplenids da la deponia Las Piazzettas vegnan immediat ensemnads.

• Il terren da guaud vegn deponì separadamain ed utilisà per zonas da guaud che ston vegnir recultivadas.

• Tscheps da plantas vegnan emplunads sco spazis da viver e refugi per animals pitschens.

• Il Beverin vegn renaturà en ina zona alluviala, nua ch'il stgavament dal tunnel era deponì.

La Viafier retica tgira la flora:

• La spunda vers la val, cuverta da guaud, sper la staziun da Preda lung la Via da l'Alvra resta intacta.

• Surfatschas renaturadas vegnan ensemnadas immediat cun semenza regiunala u cun tagls da prads.

• Spazis da viver, plantas e saivs vivas preziusas a l'ur da las plazzas d'installaziun vegnan protegids cunter donns.

La Viafier retica ha quità da la fauna:

• Avant che cumenzar cun las lavurs da construcziun èn las vipras cruschadas da Spinas vegnidas dischlocadas en territoris da la val giu che n'èn betg influenzads dal manaschi da construcziun.

• Spazis da viver existents e prezius d'animals sco structuras da crap, guaud rar, zonas sper la riva ed urs da guaud vegnan protegids.

• Ils collavuraturs sin ils plazzals vegnan scolads co ir enturn cun animals selvadis sin il plazzal.

La Viafier retica mantegna il maletg da la cuntrada e dal lieu:

• La sdrima da guaud multifara sur la staziun da Preda resta mantegnida.

• Sper la deponia Las Piazzettas vegn renunzià a l'utilisaziun dal guaud exponì en la cuntrada.

• Surfatschas runcadas temporarmain vegnan puspè emplantadas suenter la fin da las lavurs da construcziun.

La Viafier retica mantegna ils monuments culturals:

• Las lavurs da construcziun tegnan quint dal Patrimoni mundial da l'UNESCO cun mesiras da protecziun cumplessivas.

• Ils edifizis modifitgads u spustads èn vegnids documentads detagliadamain per garantir la reconstrucziun istorica correcta.

• Eventuals chats archeologics vegnan annunziads immediat al Servetsch archeologic dal Grischun e las lavurs da construcziun en la zona pertutgada sistidas temporarmain.